کانی شناسی، زمین شیمی و الگوی پیدایش کانسارهای مس- نقره گرماب پایین و اسبکشان، منطقه خارتوران، جنوب شرق شاهرود

کانسار مس- نقره گرماب پایین در توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین زیر پهنه سبزوار واقع شده است. کانه زایی به شکل هندسی چینه سان و چینه کران در افق چینه ای خاص به همراه نهشته های بروندمی رخ داده است. سنگ میزبان کانه زایی را سنگ های آتشفشانی آندزیتی- داسیتی و آذرآواری های وابسته تشکیل می دهند. کانه زایی از کمرپایین به سمت کمربالا در چهار رخساره رگه- رگچه ای، توده ای- نیمه توده ای، لایه ای و رسوبات بروندمی رخ داده است. کانی شناسی ماده معدنی شامل کانی های اولیه نظیر پیریت، مگنتیت و کالکوپیریت و کانی های ثانویه نظیر مس طبیعی، مالاکیت، کوپریت، کولیت و اکسیدهای آهن- منگنز است. دگرسانی سنگ دیواره، به طور عمده از نوع کلریتی و به مقدار کمتر شامل سیلیسی، آرژیلیتی و زئولیتی است. حداکثر عیار طلا و نقره در کانسار به ترتیب 1 و 19 گرم در تن است. به نظر می رسد که بروز فعالیت آتشفشانی زیردریایی در یک حوضه پشت کمانی در کرتاسه پسین، به تشکیل این کانسار سولفید توده ای تیپ بشی منجر شده است. قابل ذکر است که فرایند دیاژنز و تدفین در حد رخساره زئولیتی موجب تمرکز کانه زایی بصورت مس طبیعی گردیده است.